Οι εργασίες του συνεδρίου, πραγματοποιήθηκαν ταυτόχρονα στα ελληνικά και τα αγγλικά.
Την πρώτη ημέρα εισηγητές ήταν οι: Βασίλειος Γραμματίκας, Michel Foucher, Andreas Kossert, Μανόλης Κούμας Ιωάννης Μουρέλος, Γεώργιος-Στυλιανός Πρεβελάκης, Άγγελος Συρίγος, Ευάνθης Χατζηβασιλείου με προέδρους τους: Αγγελική Γιαννακίδου, Ματρώνη Δικαιάκου, Παναγιώτη Καλαντζή. Γενικός άξονας ήταν οι θεωρητικές και θεσμικές προϋποθέσεις των μετακινήσεων πληθυσμού. Συζητήθηκαν μεταξύ άλλων, η επαναχάραξη των συνόρων μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο μακρύς δρόμος προς τη Συνθήκη της Γενεύης και η σημασία της, οι διεθνείς συνθήκες που προβλέπουν εθελοντικές μετακινήσεις, η Ανταλλαγή του 1923 (η μοναδική υποχρεωτική διεθνώς σε θεσμικό επίπεδο), οι εξαναγκαστικές μετακινήσεις λόγω των πολιτικών καταστάσεων. Επίσης, αναδείχθηκαν συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως η μετακίνηση Γερμανών από τα ανατολικά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι πληθυσμιακές μεταβολές και ανακατατάξεις στην Ινδία μετά το τέλος της βρετανικής κυριαρχίας, στα τέλη της δεκαετίας του 1940, όπως και στην Παλαιστίνη την ίδια περίοδο.
Τη δεύτερη μέρα, με εισηγητές τους Αλέξη Αλεξανδρή, Ελπίδα Βόγλη, Δημήτριο Κιηγμά, Αντώνη Κλάψη, Παρασκευά Κονόρτα, Γεωργία Μπακάλη, Σπύρο Πλουμίδη, Βάσω Τσακόγλου, Τάσο Χατζηαναστασίου και πρόεδρους τους Ιωάννα Γουλάπτση, Γεώργιο-Στυλιανό Πρεβελάκη και Άγγελο Συρίγο, στο επίκεντρο βρέθηκε η Θράκη και οι πληθυσμιακές της ομάδες σε όλη τη διάρκεια του πρώτου μισού του 20ύ αιώνα, οι αλλαγές συνόρων και η ελληνοτουρκική Ανταλλαγή πληθυσμών του 1923. Ανάμεσα σε άλλα, συζητήθηκαν θέματα όπως οι απογραφές πληθυσμών και οι εθνοτικές ομάδες της περιοχής στις αρχές του 20ού αιώνα, οι διωγμοί και μετακινήσεις πριν και μετά το 1922, οι αλυτρωτικές πολιτικές και η βουλγαρική κατοχή τη δεκαετίας του 1910 και του 1940. Επίσης, με επίκεντρο το 1922, αναπτύχθηκαν ζητήματα εποικιστικής πολιτικής του ελληνικού κράτους καθώς και πολιτισμικής ώσμωσης και μεταφοράς.
Η Θράκη και η ελληνοτουρκική Ανταλλαγή του 1923 κατείχαν κεντρική θέση στο συνέδριο καθώς απασχόλησαν, είτε ως κεντρικό, είτε ως επιμέρους θέμα, τις περισσότερες εισηγήσεις. Η Ανταλλαγή, πέραν της βαρύτητας που έχει στην ελληνική κοινωνία λόγω του μεγέθους της, του τραύματος που προξένησε αλλά και των μετασχηματισμών που πυροδότησε, έχει μια σημαντική ιδιαιτερότητα: είναι η μόνη διεθνής Συνθήκη που προβλέπει αναγκαστική και όχι εθελοντική, ανταλλαγή πληθυσμών. Η Θράκη όπως και, ευρύτερα, η Βόρεια Ελλάδα, λόγω της δημογραφικής τους σύνθεσης αλλά και της γεωγραφικής τους θέσης, συνιστά κρίσιμο πεδίο όπου μπορούμε να μελετήσουμε την Ανταλλαγή εντάσσοντάς τη στο γενικότερο πλαίσιο των μετακινήσεων πληθυσμών και των επιπτώσεών τους.
Ωστόσο, δεν ήταν μόνον ένα συνέδριο για τη Θράκη και την Ανταλλαγή. Όχι μόνο επειδή υπήρχαν εισηγήσεις με άλλα θέματα (την Ινδία και το Πακιστάν, την Παλαιστίνη και το Ισραήλ, τη Γερμανία, τη συνθήκη της Γενεύης, μεθοδολογικούς και θεωρητικούς προβληματισμούς), αλλά επειδή τις προσεγγίσεις τις διαπερνούσε μια διεθνική και συγκριτική ματιά. Οι μετακινήσεις πληθυσμών, η μετανάστευση και τα προσφυγικά ρεύματα συνιστούν, όπως επισημάνθηκε, οικουμενικό γεγονός που εντείνεται μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση. Ωστόσο, η μελέτη των διαφορετικών περιπτώσεων μετακίνησης (άμεσες, μακροχρόνιες, θεσμικές, εξαναγκαστικές, οφειλόμενες σε πολιτικές αποφάσεις και μεταβολές ή σε πολεμικά και οικονομικά γεγονότα) δεν πρέπει να οδηγεί σε ανιστορικές γενικεύσεις, αλλά στη διεύρυνση της οπτικής: μέσα από τη συγκριτική μελέτη –και αυτό υπήρξε κοινό σημείο των εισηγήσεων–, τον εντοπισμό ομοιοτήτων και διαφορών, μπορούμε να κατανοήσουμε πληρέστερα κάθε περίπτωση στη γεωπολιτική, κοινωνική και ιστορική της ιδιαιτερότητα.